Glaucoom (verhoogde oogboldruk) bij de hond
Onze oogspecialist Dr. Christiane Görig, die erkend is door het Raad van Beheer en deel uitmaakt van het ECVO Panel, heeft ons gewezen op het feit dat +/- 40% van de shiba’s uit Japan aanleg hebben op glaucoom.
Daarom zou het verstandig zijn om zowel geïmporteerde shiba’s uit Japan, als de shiba’s uit Europa officieel te testen in Nederland op glaucoom.
Daarom testen wij onze honden op glaucoom, dit is een aparte oogtest(gonioscopie) ,buiten de officiële erfelijke oogonderzoeken(oogspiegeling) om.
Het testen van glaucoom wordt ,vanaf het 1e levensjaar gedaan, en dan iedere 3 jaar herhaald.
De gonioscopie test geeft geen glaucoom aan, maar de mate van aanleg voor de ontwikkeling van glaucoom. De mate van afwijking staat gelijk aan het risico dat bestaat voor de ontwikkeling van glaucoom.
Honden waarbij de verstopping klein is, hebben minder kans op de ontwikkeling van glaucoom en zullen dit niet vererven aan hun nakomelingen. Zeker niet indien zij gepaard worden met fokdieren die vrij zijn van glaucoom, vastgesteld via de gonioscopie.
Dr. Christiane Görig stuurde ons 2 artikelen op over de studie in Japan over glaucoom bij o.a. de shiba’s. Deze onderzoeken zijn in 1998 – 2003 uitgevoerd, het doel van deze studie was om in te schatten in hoeverre glaucoom werd vastgesteld en in welke vorm(primair of secundair), De bevindingen van onze studie onthullen dat het Shiba Inu-ras in Japan een erfelijke aanleg voor glaucoom kan hebben.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16497230/Possible association of glaucoma with pectinate ligament dysplasia and narrowing of the iridocorneal angle in Shiba Inu dogs in Japan – PubMed (nih.gov)
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16953087/Incidence of canine glaucoma with goniodysplasia in Japan : a retrospective study – PubMed (nih.gov)
WAT IS GLAUCOOM?
Glaucoom is een erfelijk aandoening van het oog. Zij kenmerkt zich door een verhoging van de oogboldruk, waardoor uiteindelijk veel hoofdpijn en blindheid veroorzaakt kan worden.
Hieronder volgt een beknopte uitleg over glaucoom en over gonioscopie, de test waarmee de aandoening ICAA opgespoord kan worden die de aanleiding tot glaucoom kan zijn.
Glaucoom is een oogziekte die veroorzaakt wordt door verhoogde druk in het oog. De oogbol is gevuld met vloeistof, het zogenaamde kamerwater. Deze vloeistof wordt constant geproduceerd en zorgt ervoor dat afvalstoffen uit het oog worden verwijderd en voedingstoffen het oog bereiken. Glaucoom wordt veroorzaakt doordat het uitstromen van het kamerwater minder snel gaat dan het aanvoeren. Daardoor ontstaat een (water)druk in de oogbol. In het geval van glaucoom is de delicate balans tussen de aanvoer van water met voedingstoffen en de afvoer van water met afvalstoffen verstoord. Daardoor neemt de normale druk toe. Indien deze druk boven een bepaalde waarde komt, krijgen lijders (mensen en dieren) hoofdpijn.
Er zijn twee hoofdtypen van glaucoom; de primaire en de secundaire.
Bij primair glaucoom is de oorzaak van de toename van de druk te wijten aan een probleem in en van de zogenaamde filtratiehoek. In geval van primair glaucoom is vaak sprake van een erfelijk probleem.
In het geval van secundair glaucoom is de druk te hoog, omdat er iets anders mis in het oog. Dit kan zijn dat er sprake is van een lensluxatie, van bloedingen of ontstekingen en in sommige gevallen van een tumor. Het kamerwater stroomt het ciliaire lichaam in via de pupil in de voorste oogkamer. Het kamerwater, dat afgevoerd moet worden als afval, stroomt naar de bloedbaan via de iridocorneal hoek. Er zijn dus twee gescheiden kamerwaterstromen in een oog.
Wat zijn de verschijnselen bij glaucoom?
Binnen een dag of een paar dagen ontstaat een zeer plotselinge drukverhoging in het oog. Hierdoor kunnen de volgende verschijnselen gezien worden;
- Pijnlijk oog
- Blauw-wittig hoornvlies
- Meer bloedvaten zichtbaar op het oog
- Een zeer wijde pupil die niet meer klein wordt als reactie op licht
- Minder of geen gezichtsvermogen
- Vergroot uitpuilend oog
SPOED!
Als bij uw hond een oog acuut blind is of ‘blauw’ is, dient de hond op zeer korte termijn door uw dierenarts onderzocht en behandeld te worden.
Diagnose van glaucoom
Met een uitgebreid oogonderzoek én het meten van de oogboldruk, wordt de diagnose glaucoom gesteld.
Hoe gaat het gonioscopisch onderzoek
Eerst wordt een druppel lokaal verdovend product op de oogbol aangebracht. Daarna zet de dierenarts een soort contactlens (gonio-lens) op het hoornvlies. Deze lens ziet eruit als het hoedje van een paddenstoel met een dun slangetje eraan. Via dit slangetje wordt een vacuüm gecreëerd zodat de lens beter op de oogbol blijft vastzitten tijdens het onderzoek.
D.m.v. de spleetlamp kijkt de dierenarts door de contactlens en kan zo beoordelen of de filtratiehoek voldoende open is. Althans wat het oppervlakkige deel betreft. Afwijkingen dieper in de filtratiehoek kunnen zo niet worden waargenomen. Via deze gonioscopie diagnose zijn verschillende gradaties van afwijkingen te zien.
In de drainagehoek kan de dierenarts een lichte afwijking constateren door nog bestaande kleine gaten in het afvoerstroomgat, tot aan een volledige verstopping van de drainagehoek. De mate van afwijking staat gelijk aan het risico dat bestaat voor de ontwikkeling van glaucoom.
Honden waarbij de verstopping klein is, hebben minder kans op de ontwikkeling van glaucoom en zullen dit niet vererven aan hun nakomelingen. Zeker niet indien zij gepaard worden met fokdieren die vrij zijn van glaucoom, vastgesteld via de gonioscopie.
Behandeling van glaucoom
De behandeling van glaucoom is afhankelijk van de oorzaak. De behandeling bestaat in eerste instantie uit toediening van oogdruk verlagende medicijnen. Vaak zal echter ook een operatie nodig zijn. Er is helaas een kans dat het oog ondanks snelle behandeling toch glaucoom blijft houden. In 50% van de gevallen wordt het oog met glaucoom uiteindelijk toch blind. En in 25% van de gevallen blijft het oog toch pijnlijk. Indien een dier niet goed gereageerd op de oogdruk verlagende medicijnen, dient het oog in totaal verwijderd te worden.
Wat is de prognose voor een hond met glaucoom?
Als er niet op zeer korte termijn wordt ingegrepen, is een oog met glaucoom binnen 2-7 dagen definitief blind. Dieren waarbij toch besloten wordt het oog te verwijderen, kunnen zich uitstekend redden met één oog. Deze dieren zouden zonder verwijdering van het desbetreffende oog, continu pijn hebben gehad. Als een hond glaucoom vertoont aan één oog, is het raadzaam om het andere oog ook te laten onderzoeken. Als er sprake is van de erfelijke vorm, dient het andere oog alvast met oogdruk verlagende druppels behandeld te worden en is het verstandig om de hond regelmatig op controle te laten komen.
Wijze van overerving
Van glaucoom wordt vermoed dat het door meer dan één gen bepaald wordt en dat er sprake is van bepaalde limieten die overschreden moeten worden om tot glaucoom aanleiding te geven. De vererving lijkt op wat we bij HD zien. Er zijn vele genen bij betrokken. Vandaar ook dat er bij glaucoom sprake is van gradaties en verschillen in ernst van de aandoening.
Het loutere feit dat een hond is gediagnosticeerd met goniodysgenesis betekent NIET dat ze glaucoom hebben of dat het onvermijdelijk is dat glaucoom ontwikkeld wordt. De gonioscopie test geeft dan ook geen glaucoom aan, maar de mate van aanleg voor de ontwikkeling van glaucoom. Dat zijn twee verschillende dingen.
Belangrijk voor de fokkerij
Glaucoom is echter een ernstige aandoening en het staat haaks op de integriteit van fokkers om bewust honden met risico’s voor glaucoom te fokken. Vooral de prognoses in geval een pup lijder van glaucoom is, zijn ernstig. Blind worden, pijn lijden en wellicht een oogoperatie ondergaan zijn geen fijne vooruitzichten. Dierenartsen nemen glaucoom dan ook zeer serieus. Als men besluit om te fokken met ouderdieren, is het verstandig om hun te testen op glaucoom.
Bronvermelding: www.dierendokters.nl – www.ijslandsehondenclub.nl – Dr.Christiane Görig